Prefabrykacja, a tradycyjna budowa.

Budownictwo to dynamicznie rozwijający się sektor, który stale poszukuje nowych, bardziej efektywnych rozwiązań. Jednym z najnowszych trendów, który zdobywa coraz większą popularność, jest prefabrykacja. Czym różni się budownictwo prefabrykowane od tradycyjnych metod? Czy warto postawić na nowoczesne technologie? W tym artykule odpowiemy na te pytania, porównując oba podejścia.

Czym jest prefabrykacja?

Prefabrykacja to proces budowy, w którym elementy konstrukcyjne (np. ściany, stropy czy dachy) są produkowane w fabryce, a następnie transportowane na plac budowy, gdzie zostają złożone. W odróżnieniu od tradycyjnego budownictwa, które polega na wznoszeniu budynku bezpośrednio na miejscu, prefabrykacja wykorzystuje standaryzowane elementy, co pozwala na szybsze i bardziej efektywne wykonanie projektu.

Wielu inwestorów, szczególnie ci, którzy po raz pierwszy stykają się z pojęciem prefabrykacji, zastanawia się, czym konkretnie różni się ona od tradycyjnej budowy. Poniżej przedstawiamy kluczowe różnice.

Czas realizacji inwestycji

• Prefabrykacja: Jedną z największych zalet budownictwa prefabrykowanego jest znacząco krótszy czas realizacji. Dzięki temu, że elementy budynku są produkowane w fabryce równolegle z pracami przygotowawczymi na placu budowy, możliwe jest przyspieszenie całego procesu. Na przykład, standardowy dom prefabrykowany można postawić w kilka tygodni, podczas gdy w przypadku budowy tradycyjnej ten sam proces może trwać miesiącami.
• Budowa tradycyjna: W przypadku tradycyjnej budowy wszystkie etapy – od fundamentów, przez wznoszenie ścian, po wykończenie – są realizowane na miejscu. Czas trwania inwestycji zależy od wielu czynników, takich jak warunki pogodowe czy dostępność materiałów i ekipy budowlanej.

Kontrola jakości i precyzja wykonania

• Prefabrykacja: Elementy prefabrykowane są produkowane w kontrolowanych warunkach fabrycznych. Dzięki temu proces produkcji jest bardziej precyzyjny i powtarzalny. W fabryce można dokładnie monitorować każdy etap produkcji, co minimalizuje ryzyko błędów. Dodatkowo, elementy prefabrykowane są często poddawane testom, co zwiększa ich jakość i wytrzymałość.
• Budowa tradycyjna: W przypadku budowy tradycyjnej wiele etapów wykonania zależy od umiejętności ekipy budowlanej oraz warunków panujących na budowie. Czynniki zewnętrzne, takie jak pogoda, mogą wpływać na jakość wykonywanych prac, co w niektórych przypadkach prowadzi do konieczności poprawek.

Koszty budowy

• Prefabrykacja: Choć wielu inwestorów obawia się, że budowa prefabrykowana jest droższa, w rzeczywistości koszty mogą być porównywalne, a nawet niższe. Dlaczego? Prefabrykacja ogranicza marnotrawstwo materiałów i pozwala na dokładne zaplanowanie budżetu. Dodatkowo, krótszy czas realizacji oznacza mniejsze wydatki związane z wynajmem ekipy budowlanej czy nadzorem.
• Budowa tradycyjna: Koszty tradycyjnej budowy mogą być trudniejsze do oszacowania, ponieważ istnieje wiele zmiennych, takich jak nieprzewidziane opóźnienia czy wzrost cen materiałów. Dodatkowo, dłuższy czas realizacji może generować dodatkowe koszty.

Wpływ na środowisko

• Prefabrykacja: Produkcja elementów budowlanych w fabrykach pozwala na znaczne ograniczenie ilości odpadów budowlanych oraz lepsze wykorzystanie materiałów. Warto także wspomnieć, że budownictwo prefabrykowane jest bardziej energooszczędne, co przekłada się na mniejsze zużycie energii podczas eksploatacji budynku.
• Budowa tradycyjna: Proces tradycyjnej budowy generuje więcej odpadów budowlanych, a także zużywa więcej surowców. Dodatkowo, budynki wznoszone tradycyjnie mogą nie spełniać tak wysokich standardów energooszczędności jak obiekty prefabrykowane.

Elastyczność projektu

• Prefabrykacja: Choć prefabrykacja opiera się na standaryzowanych elementach, nie oznacza to, że projekty są ograniczone. W rzeczywistości nowoczesne technologie pozwalają na dużą elastyczność w dostosowywaniu projektu do indywidualnych potrzeb inwestora. Elementy prefabrykowane można dowolnie łączyć, tworząc unikalne konstrukcje.
• Budowa tradycyjna: Budowa tradycyjna oferuje pełną swobodę projektowania, jednak realizacja skomplikowanych projektów może znacząco wydłużyć czas budowy i podnieść jej koszty.

Warunki atmosferyczne

• Prefabrykacja: Jednym z większych wyzwań tradycyjnej budowy jest wpływ pogody. Deszcz, mróz czy silne wiatry mogą opóźniać prace i wpłynąć na jakość konstrukcji. W przypadku prefabrykacji, większość prac odbywa się w zamkniętych halach produkcyjnych, co eliminuje ryzyko opóźnień wynikających z niesprzyjających warunków pogodowych.
• Budowa tradycyjna: Tradycyjna budowa jest w pełni zależna od warunków atmosferycznych. Niektóre prace mogą być niemożliwe do wykonania przy niskich temperaturach lub podczas intensywnych opadów, co znacząco wpływa na czas realizacji.

Ciekawostki na temat prefabrykacji:

• Historia prefabrykacji: Choć prefabrykacja wydaje się nowoczesnym rozwiązaniem, jej korzenie sięgają XIX wieku, ten typ budownictwa głównie rozwijał się USA. Niektóre źródła podają wręcz, że prefabrykacja sięga czasów rzymskich, co jest również faktem. W Polsce stała się popularna w okresie powojennym, głownie z uwagi na konieczność szybkiego i łatwego odbudowywania budynków. W latach 70 w Poznaniu powstał pierwszy zakład prefabrykacji – Poznański Kombinat Budowy Domów, który poza realizacjami w naszym kraju może pochwalić się największym na tamte czasy, polskim kontraktem w Północnej Afryce na budowę kilkuset farm rolnych. Jak widać na powyższych przykładach, nie jest to nowa technologia. Prefabrykacja dzięki stałemu rozwojowi, staje się coraz to bardziej dostępna i atrakcyjna pod względem kosztów w każdym rodzaju budownictwa. Od mieszkalnego, po budynki komercyjne i użyteczności publicznej. 
• Prefabrykowane wieżowce: Wieżowiec Mini Sky City w Chinach ma 57 pięter i został zbudowany w zaledwie 19 dni z prefabrykowanych modułów. To przykład na to, jak bardzo zaawansowana technologia prefabrykacji może skrócić czas budowy nawet dla tak skomplikowanych konstrukcji. O budownictwie modułowym, które jest równie ciekawym zagadnieniem, opowiemy w kolejnym artykule.
• Eko-przyjazność prefabrykacji: Prefabrykacja to rozwiązanie, które doskonale wpisuje się w trend zrównoważonego budownictwa. W fabrykach można zoptymalizować zużycie materiałów, ograniczyć odpady budowlane do minimum (nawet o 90%), a sam proces produkcji zużywa mniej energii w porównaniu do tradycyjnych metod. To sprawia, że prefabrykacja jest bardziej ekologiczną opcją.
• Mars i Księżyc: Prefabrykacja nie jest tylko rozwiązaniem dla Ziemi! NASA i inne agencje kosmiczne rozważają wykorzystanie technologii prefabrykowanej do budowy pierwszych osiedli na Marsie i Księżycu. W surowych warunkach kosmicznych, gdzie logistyka dostarczania materiałów jest niezwykle trudna, prefabrykacja może okazać się idealnym rozwiązaniem.